Beschrijving

Met Amour maakte de gelauwerde regisseur Michael Haneke misschien wel zijn eenvoudigste film tot nu toe. Maar juist in die eenvoud toont zich de meesterhand van de Oostenrijkse filmer, die met zijn nieuwste film nauwgezet het aftakelingsproces van het menselijk leven toont. Waar je in films als Caché en Code inconnu nog goed de aandacht erbij moet houden om de verhaallijnen te volgen en waar de actie zich in overzichtsshots soms in de kleinste hoeken van het beeld bevond, kiest Haneke dit keer voor een wat andere benadering. Een close-up portret van een koppel op leeftijd die onafwendbaar met de dood in aanraking zal komen en voor wie de wereld steeds kleiner wordt, tot deze uiteindelijk gereduceerd is tot een paar vierkante meters in een slaapkamer. Maar minstens een ding herkennen we van eerdere films van Haneke, de voyeuristische rol die de camera op zich neemt, de camera die enkel registreert en waarbij je als kijker gedwongen wordt je eigen conclusies te trekken. Een hoofdrol is weggelegd voor acteurs op leeftijd Jean-Louis Trintignant en Emmanuelle Riva.

De film speelt zich nagenoeg helemaal af in het appartement van Anne en Georges (twee namen die je vaker voorbij hoort komen bij Haneke). Anne is een gepensioneerd pianodocent en ze wonen in een ruim en ietwat ouderwets appartement in Parijs, waar nog steeds de piano als pronkstuk staat opgesteld. Gespeeld wordt er niet vaak meer op, de weinige muziek die er in het appartement te horen is, komt uit de cd-speler. Ze lijken na een lang leven nog steeds veel van elkaar te houden, en behandelen elkaar zoals het een oud koppel betaamt. Zo af en toe komen ze hun huis nog uit, bijvoorbeeld om naar een concert te gaan van een oud-leerling. ‘S nachts, na het concert, gebeurt er voor het eerst iets dat op naderend onheil wijst. Georges wordt midden in de nacht wakker en merkt dat Anne niet naast hem ligt. In plaats daarvan zit ze op een stoel kaarsrecht voor zich uit te kijken. Kort daarop, ’s morgens, tijdens het ontbijt, gebeurt het opnieuw, en reageert ze een tijdlang niet op Georges.

Anne heeft de eerste van twee hersenbloedingen gehad, en dit confronteert hun als een donderslag bij heldere hemel met hun leeftijd en broze gezondheid. Bij Anne gaat het van kwaad tot erger en zo wordt Georges steeds meer in de rol van verzorgende geduwd. Zeker wanneer ze ook nog eens half verlamd raakt en af en toe tekenen van vergeetachtigheid vertoont. In een helder moment laat Anne Georges beloven dat hij haar nooit in een verpleegtehuis wegstopt. Nu Anne’s leven langzaam wegebt, komt alles aan op de liefde die er al die tijd tussen hen was.

Door zijn film Amour te noemen focust Haneke erg op de samenbindende factor tussen Anne en Georges. Houdt liefde ooit een keer op? Wat gebeurt er aan het einde van de lijn? In de meeste films is de naderende dood niet echt een geliefd thema, er zijn waarschijnlijk heel wat meer films over relaties die ontstaan dan films over relaties die ophouden – het “tot de dood ons scheidt” is een minder populair thema dan het ja-woord zelf. Fans van Haneke zullen weer veel tegenkomen wat ook in eerdere films te zien was. Opnieuw wordt het leven van een koppel bedreigt door iets van buitenaf, zoals bijvoorbeeld in Caché ook het geval was. In deze film is het de dood.

Georges, een sterke rol van Trintignant, neemt elke dag op het oog zoals die komt. Hij toont vrij weinig emoties, maar blijft tegenover Anne vrijwel altijd meelevend en helpend – op een keer na. Maar van de buitenwereld moet hij steeds minder hebben. Het bezoek van de pianoleerling is goed bedoeld, maar heeft geen waarde meer in het licht van het lichamelijke verval. En zelfs hun eigen kind, gespeeld door Isabelle Huppert, is steeds meer een binnendringer, iemand die de rust verstoort. Michael Haneke won met zijn film voor de tweede keer een Gouden Palm op het festival van Cannes, en dat is niet raar. Zoals altijd zet hij je aan het werk om de film zelf te duiden, zonder al te veel uit te leggen. Kun je daar tegen als kijker – en zit je daar op te wachten, dan is deze Haneke opnieuw een schot in de roos.