Beschrijving

De Franse schrijver Marc Dugain publiceerde in 1998 de roman La chambre des officiers (de officierskamer). Deze roman over de Eerste Wereldoorlog won verschillende prijzen, maar werd vooral door het onderwerp moeilijk te verfilmen geacht. Toch waagde François Dupeyron (C’est quoi la vie?) zich eraan. Het resultaat is een bescheiden en intiem portret van de zogenaamde ‘gueules cassées’, de soldaten bij wie het gezicht in meerdere of mindere mate onherstelbaar vervormd raakte door het oorlogsgeweld. De film won een tweetal Césars, die voor beste cinematografie en beste mannelijke bijrol.

De film gaat over de Eerste Wereldoorlog, maar we zien uiteindelijk weinig terug van die oorlog. Adrien (Eric Caravaca) wordt naar het front gestuurd. Voordat hij op de trein stapt, beleeft hij een hartstochtelijke nacht met Clémence, die zelf net haar geliefde op het station heeft uitgezwaaid. Zijn verblijf aan het front is van korte duur. Bij een luchtaanval raakt hij zwaargewond. Wanneer hij bijkomt, realiseert hij zich dat een stuk van zijn gezicht vernietigd is. Hij wordt naar het militair hospitaal Val-de-Grâce gestuurd, waar een dokter de schade zo goed en zo kwaad als het gaat probeert te herstellen. Op de ziekenzaal, de officierskamer, moet hij zien te accepteren dat zijn uiterlijk niet meer is als voor de oorlog. Dat gaat met vallen en opstaan, en met de liefdevolle hulp van zuster Anaïs. Ook sluit hij vriendschap met twee andere misvormde soldaten. De hele tijd dat hij er is, 1640 dagen lang, gaan zijn gedachten terug naar die ene nacht met Clémence.

La chambre des officiers valt op door het sfeervolle, wat gelige kleurenfilter en de bijzondere camerastandpunten. Verantwoordelijk hiervoor is de cinematograaf Tetsuo Nagata. Deze was ook al verantwoordelijk voor de beelden in Dupeyrons eerdere film C’est quoi la vie, en meer recent voor de beelden in La vie en rose en Micmacs à tire-larigot.

Het grote nadeel van de film is dat hij eigenlijk iets te lang duurt voor het verhaal. Het boek zelf was vrij dun, de film neemt echter ruim twee uur om te laten zien hoe het leven van Adrien er in de vier jaar van de oorlog uitziet. En dat leven bestaat uit weinig meer dan operaties, lang in bed liggen en door het ziekenhuis dwalen. Nieuws over de oorlog bereikt de ziekenzaal maar mondjesmaat, en af en toe komt een vriend van Adrien op bezoek. Tussendoor maken de mannen nog een uitstapje naar een bordeel, en maken ze kennis met een jonge vrouw die ook aan het gezicht gewond is geraakt.

La chambre des officiers is vooral te prijzen omdat het een ander beeld geeft van de oorlog. Niet de gruwel van de loopgraven, de inslag van bommen en het fluiten van kogels, maar het lijden in stilte van de mannen in de ziekenhuisbedden. En het geeft de tamelijk wrange conclusie dat de medische wetenschap het meest profijt had van de ontelbare slachtoffers. De dokters kunnen allerlei nieuwe technieken toepassen op hun ‘proefpersonen’. De film is ook een sterk antimilitaristisch pamflet. Adrien is een oorlogsheld, ondanks dat hij eigenlijk niets heeft gedaan. Mannen sterven bij bosjes, voor volk en vaderland. Maar wanneer de oorlog over is, zijn er geen echte winnaars. En al die gewonde mannen moeten na de oorlog nog zien te accepteren dat ze voortaan overal op straat zullen worden aangestaard, ook al zijn ze dan misschien geen monsters. La chambre des officiers heeft indrukwekkende beelden van de mismaakte mannen en is daardoor niet voor iedereen geschikt. Wel voor mensen die mee willen voelen met oorlogsslachtoffers.