Beschrijving

In 1980 ontvluchtte Radu Mihaileanu het Roemeense regime van Ceauşescu, eerst naar Israël, om uiteindelijk in Frankrijk uit te komen. De zoon van een Joodse journalist werd na een filmopleiding assistent-regisseur en maakte in 1993 zijn debuutfilm. Met Train de vie uit 1998 kende hij een eerste succes, in een film waarin hij veel van zijn eigen cultuur legde. Vervolgens veroverde hij in 2005 de harten van veel filmkijkers met het drama Va, vis et deviens. Ondertussen lagen de plannen voor Le concert al enige jaren klaar, maar het kostte hem tot 2009 de tijd om deze film af te maken. Dat kwam onder meer door de locatie en de acteurs: een deel van de film speelt zich in Rusland af, en de hoofdrol is voor de Russische acteur Aleksei Guskov. Le concert volgt de tragikomische verwikkelingen van een groepje muzikanten die zich – onder leiding van een dirigent met een missie – uitgeven voor het Bolshoi Orkest.

Lang geleden was Andreï Filipov dirigent van het beroemde Bolshoi Orkest. Onder het totalitaire bewind van Bresjnev werd hij echter op staande voet ontslagen toen hij weigerde om Joodse musici uit zijn orkest te zetten. Nu, dertig jaar later, werkt hij als schoonmaker in het theater, en moet hij lijdzaam toezien hoe het eens zo grote orkest roemloos ten onder gaat. Maar op een dag, terwijl Filipov het bureau van de directeur schoonmaakt, komt er een fax binnen uit Parijs. Het befaamde theater Châtelet nodigt het Bolshoi Orkest uit voor een groots concert in de Franse hoofdstad. Een waanzinnig idee komt in Filipov op. Hij trommelt zijn oude vrienden op in de hoop de gloriedagen van zijn orkest weer te doen herleven. Het bijeengeraapte zootje muzikanten neemt de plaats in van het officiële orkest, en reist af naar Parijs. Op de vraag van het Théâtre du Châtelet wie Filipov als vioolsolist wil, heeft die maar een wens. De bijna dertigjarige Anne-Marie Jacquet. Vanaf dat moment ontwikkelt de film zich van een bijna volledig komische film in een gelaagd dramatisch spektakel. Want de violiste blijkt op een of ander manier verbonden met het verleden van Filipov.

De thematiek van de film is niet onbekend in het oeuvre van Mihaileanu. Zijn Joodse wortels kwamen bijvoorbeeld ook al naar voren in Train de vie, waarin eveneens een grootschalige persoonsverwisseling een basisgegeven was. Wat wel nieuw is, zijn de prestaties van de acteurs die het succes van de film voor een groot deel bepalen. Mélanie Laurent (Je vais bien, ne t’en fais pas, Inglorious Basterds) laat zien dat ze aan het uitgroeien is tot een beeldbepalend personage, een actrice waar grote films rond gecomponeerd kunnen worden. Maar ook gevestigde acteurs als François Berléand en Miou-Miou geven de film de nodige uitstraling.

Voor sommigen is Le concert misschien iets te vol, en worden de regels van de genres niet altijd goed genoeg in acht genomen. Maar wie daar overheen kan kijken ziet een wonderlijk sprookjesachtige, soms komische, vaak mooie, en aan het eind tranentrekkende film die het hart op de juiste plaats heeft. Alles in de film werkt toe naar het ontroerende slotakkoord, de integrale weergave van Tsjaikovski’s Vioolconcert in D majeur, een van de moeilijkste vioolstukken die er bestaan. De komische noten in de film worden nog versterkt door het wonderlijke taalgebruik van de Russen op momenten dat ze Frans spreken. “Je vous baise chaleureusement” mag beleeft klinken, maar als je het tegen de gemiddelde Française zegt, kan je op zijn minst een klap in je gezicht verwachten. Voor degenen die zich ervoor openstellen is Le concert een verrijkende ervaring, die flink op de emoties speelt en je achterlaat met een lach en een traan.