Beschrijving

De film Séraphine werd bij de uitreiking van de Césars in 2009 uitgeroepen tot beste Franse film van het afgelopen jaar en kreeg nog zes andere gouden beeldjes. De Belgische actrice Yolande Moreau (1953) won voor haar hoofdrol de prijs voor beste actrice. De film werd in Frankrijk na deze overwinning voor een tweede keer in de bioscopen uitgebracht. Dit leidde echter niet tot erg hoge bezoekersaantallen, er kwamen in totaal nog geen achthonderdduizend bezoekers op af. In de filmrecensies waren de meningen gematigd positief, de rol van Moreau wordt als het sterkste punt van de film beschouwd. In Nederland komt de film binnenkort op dvd uit. Is Séraphine opnieuw een toonbeeld van de vaak nogal conservatieve stemverdeling bij de toekenning van de jaarlijkse filmprijzen?

Séraphine Louis is een huishoudster die in haar vrije tijd eenvoudige schilderijen maakt. Lange tijd is haar talent onbekend, ze laat wel eens wat zien aan de dame bij wie ze schoonmaakt. Deze beschouwt haar voortbrengsels echter als prullaria. Wanneer de Duitse kunstverzamelaar en handelaar Wilhelm Uhde een werk van haar onder ogen krijgt, is hij erg onder de indruk, en zegt haar toe te willen helpen om haar talent te ontwikkelen. Uhde moet echter vluchten na de inval van de Duitsers in Frankrijk in 1914, en de samenwerking stopt. Pas in 1927 komt Uhde opnieuw in contact met Séraphine. Hij koopt haar schilderijen, wat Séraphine een zekere financiële vrijheid verschaft. Als haar uitgaven echter de pan uitrijzen en de economische neergang ertoe leidt dat haar schilderijen niet meer verkopen, gaat het snel bergafwaarts. Ze takelt langzaam af, en komt uiteindelijk in een gekkenhuis terecht, waar ze in 1942 overlijdt.

De film brengt het leven van Séraphine nauwkeurig in beeld. Actrice Yolande Moreau weet haar rol tot in details vorm en inhoud te geven, ze brengt de schilderes met al haar eigenaardigheden op het scherm tot leven. Lange trage shots met beelden van een door weilanden struinende Séraphine, een wassende Séraphine, een schilderende Séraphine, een devote Séraphine, de film zit vol met Séraphine, precies zoals de titel al doet vermoeden. Een uitgebreide karakterstudie is het resultaat. Helaas komt dit de opbouw van de film niet ten goede. De film wordt door een gebrek aan dramatische spanning op veel momenten langdradig. Ook doordat er weinig wordt getoond van het effect of succes van haar schilderijen moet de kijker het de hele tijd doen met steeds terugkomende beelden van een doods en triest kijkende Séraphine.

De César voor beste actrice is te voorzien geweest. Voor Moreau was het inmiddels al de tweede keer dat ze die prijs won, na haar rol in Quand la mer monte. Onbegrijpelijk is echter de toekenning van de César voor beste filmmuziek. De weinige muziek die er namelijk in Séraphine zit, wordt tot vervelens toe herhaald, en is ook nog eens eentonig. Dat Faubourg 36 – de sterke concurrerende film in deze categorie – hiervan verloor is op zijn minst jammer te noemen.

Séraphine is de zoveelste film in een schijnbaar nieuwe Franse traditie van biopics. Na films over bekende artiesten als Édith Piaf en Sagan is er ook aandacht voor minder bekende grootheden uit de Franse geschiedenis, en dat is een interessante ontwikkeling. Helaas hebben niet al die figuren een erg boeiend leven geleid, en dat is ook wat er op Séraphine valt aan te merken. Séraphine is net als haar schilderijen een film voor de liefhebbers, maar ook niet meer dan dat.