Beschrijving

Être et avoir is de documentaire over een Franse plattelandsschool, die in 2002 in korte tijd de wereld veroverde. De documentaire won verschillende filmprijzen, en werd vooral geroemd om het authentieke, eenvoudige beeld dat het gaf van het Franse platteland.

Gedurende een heel schooljaar wordt een basisschooltje in de Auvergne (Saint-Étienne-sur-Usson) gevolgd. In de school van slechts een klas, met kinderen van de leeftijden 4 tot 11, heerst de orde van schoolmeester Georges Lopez. Het gevolgde schooljaar is tevens het laatste van Lopez, die daarna met pensioen zou gaan. Alle facetten van het lesgeven komen aan bod. De meester heeft aandacht voor iedere leerling, en de onderlinge relaties. Zo worden beginnende ruzies snel in de kiem gesmoord, en wordt een meisje dat achter dreigt te komen extra aandacht gegeven. De documentaire geeft op een zeer persoonlijke en daarom ook vaak emotionele wijze het dagelijkse leven op een plattelandsschooltje weer. De meester blijkt een gave te bezitten de leerlingen op hun gemak te stellen, en geeft ze alle ruimte om ze te laten zijn wie ze zijn. Dat het lesgeven meer behelst dan alleen aandacht voor de vooruitgang in kennis en vaardigheden, blijkt als hij ook uitvoerig met ouders praat over bepaalde problemen van de kinderen. Ook de begeleiding naar een vervolgopleiding is persoonlijk.

De vele prachtige intermezzo’s met beelden van het landschap van de Auvergne, versterken de rustige en bedaarde sfeer die de documentaire uitstraalt. Nicolas Philibert, de documentairemaker, is er uitstekend in geslaagd het leven met alle ups en downs rond het schooltje vast te leggen.

Kritiek op de documentaire was er ook. Zo werd al snel gesteld dat het er in feite op een groot deel van de plattelandsschooltjes zo aan toe gaat, het feit dat de documentaire in en buiten Frankrijk dan ook zoveel succes had werd daardoor niet begrepen door mensen voor wie dit leven dagelijkse realiteit is. Verder was er ook nogal wat negatieve berichtgeving rondom de schoolmeester, Lopez, die na het succes van de film alsnog inkomsten wilde verhalen op de filmmaatschappij, en in een lange rechtszaak terecht kwam, welke hij uiteindelijk verloor.

Toch is de documentaire bijzonder. Het mag dan voor mensen die dit in het dagelijkse leven zo meemaken niets bijzonders zijn, het opent tegelijk wel de ogen van de mensen in de grote steden voor het leven op het platteland. Dat het er in elk dorp zo aan toe zou kunnen gaan is daarom eigenlijk alleen maar een compliment voor de documentairemakers, een documentaire wil immers ergens een realistisch beeld van geven.