Beschrijving

Le hérisson (de egel) is de veelbelovende debuutfilm van de nog jonge regisseur Mona Achache. De film is een verfilming van de populaire en bekroonde roman L’élégance du hérisson van schrijfster Muriel Barbery. Afgelopen zaterdag won deze film de hoofdprijs op het Vlissingse filmfestival Film by the sea. Daarmee ging de prijs opnieuw naar een Franse film, nadat vorig jaar Entre les murs al won. Volgens juryvoorzitter Rinus Ferdinandusse is Le hérisson ‘een ode aan het leven’, en daarmee slaat hij de spijker op de kop. Paradoxaal genoeg gaat de film over een meisje dat zelfmoord wil plegen. Dit thema wordt behandeld in een afwisselend licht-humoristische en diepzinnige toonzetting.

De plaats van handeling: een gebouw in Parijs met een vijftal grote, luxueuze appartementen. In dat gebouw woont een vrouwelijke concierge, een van het soort dat langzaam aan het uitsterven is. We maken kennis met haar, maar ook met twee andere bewoners. Drie verschillende mensen, die ondanks hun verschillende achtergrond alledrie iets gemeenschappelijks hebben: ze hebben het idee dat ze anders zijn dan de anderen. Voor Renée (Josiane Balasko) is dat logisch, ze is immers concierge, en zoals ze zelf zegt, ze is weduwe, klein, lelijk en dik. Ze moet leven met de gedachte dat ze concierge is, en dus lager staat dan de rest van de bewoners van het gebouw. Ze verschuilt zich ook achter dat imago, en trekt zich graag terug in haar geheime kamertje dat vol staat met hoogtepunten uit de wereldliteratuur. Kakuro Ozu is ook anders, maar dan voornamelijk omdat hij buitenlander is, en zich niets aantrekt van wat andere mensen van hem denken. Wanneer hij, na de dood van een van de bewoners, in het lege appartement komt wonen, neemt hij uitgebreid de tijd om kennis te maken met de concierge. Hij behandelt haar zoals ze nooit behandeld werd: als een medebewoner.

En dan is er ook nog het jonge, intelligente meisje Paloma. Ze is 11 jaar, en dochter van een minister die moet vrezen voor zijn baan en een aan pillen en champagne verslaafde moeder. Ze voelt zich niet thuis in een wereld waar iedereen de schijn ophoudt en niemand echt in haar geïnteresseerd is. Daarom bedenkt ze een plan. Aan het eind van het schooljaar, op de dag dat ze twaalf wordt, zal ze zelfmoord plegen. Tot die tijd heeft ze nog een project, het maken van een film. Een film waarin ze wil aantonen hoe absurd het leven is.

Tussen de drie hoofdrolspelers ontwikkelt zich een fragiele en subtiele band, en langzaam leert Paloma dat er ook mensen zijn die zich niet achter vooroordelen en standsverschillen verschuilen. Le hérisson vraagt veel van de kijker, voornamelijk omdat er vrij weinig lijkt te gebeuren. We volgen de camera van Paloma terwijl ze door het gebouw dwaalt en maken zo kennis met de andere bewoners. Er mag dan weinig gebeuren, gesproken wordt er wel veel. Het is de verdienste van Mona Achache dat de film meer is dan een wat saaie boekverfilming en een typische Franse praatfilm. Ze voegt namelijk hier en daar fijnzinnig humor toe en houdt ook duidelijk van experimenten. De geanimeerde tekeningetjes zijn een leuke vondst om de verstoorde realiteitszin van Paloma in beeld te brengen. En actrice Josiane Balasko trekt de film naar een hoger plan. Ze verandert gaandeweg de film. Eerst is ze een tamelijk oninteressant personage (de egel), maar steeds meer geeft ze zichzelf bloot, en hoe opener ze zich opstelt, hoe kleurrijker ze wordt.

Le hérisson is een fijne film, die beter wordt naarmate je er meer in komt. Het einde is dan wel erg abrupt maar niet minder ontroerend.