Beschrijving

De film Le petit soldat van regisseur Jean-Luc Godard werd al in 1960 gemaakt maar kon vanwege censuur door de Franse overheid pas drie jaar later voor het eerst door het publiek bekeken worden. Het is de eerste film waarin Godards vriendin en latere vrouw Anna Karina te zien was. Het thema in Le petit soldat is de Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog, die van 1954 tot 1962 duurde. De film werd gecensureerd omdat er melding wordt gemaakt van martelpraktijken aan zowel de Franse als de Algerijnse kant. Het is de tweede film die Godard maakte, maar hij verschilt op belangrijke punten van de overige films uit zijn beginjaren. Zo is de thematiek bijna ongewoon maatschappelijk geëngageerd, de film toont een interesse in maatschappelijke thema’s die in veel van zijn andere werken ontbreekt.

Bruno Forestrier is een journalist die werkt voor de Franse geheime dienst. Hem wordt gevraagd een man om te brengen die banden heeft met de Algerijnse vrijheidsstrijders, om zo te bewijzen dat hij geen dubbelspion is. Doordat hij op het moment suprême steeds aarzelt of simpelweg weigert te schieten komt hij steeds meer in het nauw te zitten. Ook de Algerijnen krijgen hem in het oog. Ondertussen leert Forestrier een meisje kennen, Véronica Dreyer – wiens achtergrond nogal onduidelijk is – en ze krijgen een relatie. Bruno bedenkt dan een plan om te vluchten naar Zuid-Amerika, maar voordat hij kan vertrekken wordt hij in de kraag gevat.

De film speelt zich geheel af in en rond Genève. Godard woonde zelf een tijdang in Zwitserland, en het komt de thematiek van de film ten goede om het in Zwitserland, een neutraal land, te laten afspelen. Godard doorspekt zijn film met talloze verwijzingen naar andere films, filosofen, kunstenaars en muziek. Hij spot zoals in zijn andere films ook hier met de wetten van de cinema, door de hoofdpersonen recht in de camera te laten kijken of door als in een boek te vertellen wat iemand doet, om het dan vervolgens ook nog eens te laten zien. De kijker krijgt zo een beeld van de gedachten van de hoofdrolspeler, en zijn overwegingen bij alles wat hij doet. Dit is een stijl waarop hij ook in zijn latere werken zou voortbouwen, hiermee herdefinieert hij voor zichzelf de waarde van de cinema en de relatie tussen de vorm en inhoud van een film.

In Le petit soldat krijgen we een bijzonder fraai inkijkje in de filosofie van Godard. Een deel van de film is een lange monoloog van de hoofdrolspeler over het waarom van oorlog en het waarom van naastenliefde. Af en toe komen daar tussendoor lichtzinnigere vragen, zoals welke muziek voor welk moment van de dag geschikt is (Bach is voor ’s morgens, Mozart voor de avond en Beethoven voor middernacht).

De film is in zwart-wit geschoten, iets wat de sfeerbeelden van Genève goed doet. Was het in kleur geweest, dan was het waarschijnlijk een heel ander soort film geworden. Bijzonder is ook om te zien hoe de camera het uiterlijk van de jonge Anna Karina aftast. Eerst met een fototoestel, maar daardoor ook met de filmcamera. “Fotografie, dat is de waarheid, cinema, dat is de waarheid vierentwintig keer per seconde.” Deze beroemd geworden zin wordt door acteur Michel Subor uitgesproken en reflecteert de opvattingen van Godard over de cinema. Het is slechts een voorbeeld uit velen die laten zien hoezeer Godard van mening was dat de regisseur zelf bepalend was voor de manier waarop een film eruit ziet en waar een film over gaat. Dit maakt elke film van hem, vooral uit zijn begintijd, tot een uniek tijdsdocument waarin wordt getoond wat toen leefde in de wereld van de film.