Beschrijving

Een film van Jean-Luc Godard, waarin Brigitte Bardot de hoofdrol speelt. Op het eerste gezicht twee onverenigbare grootheden in de Franse cinema. Godard, de voorvechter van onafhankelijke auteursfilms, en Bardot, het boegbeeld van grenzeloze commercialisering van de wereld van de film. Dat het in 1963 toch gebeurde mag wel een klein wonder heten. Le mépris is het resultaat van die samenwerking, het werd Godards meest commerciële film en een van Bardots bekendste filmrollen. Godard verfilmde een roman van Alberto Moravia en beloofde zijn producenten een meer traditionele film dan zijn voorgaande. Als gevolg daarvan kon het budget groter zijn, en dat maakte de weg vrij voor de deelname van Brigitte Bardot, destijds op het hoogtepunt van haar roem. Ze werd tot aan de filmset achtervolgd door paparazzi, die er alles aan deden een glimp van haar op te vangen, in de hoop op dat ene waardevolle fotoshot voor de covers van de tijdschriften. Bardot, normaal gewend aan lichte rollen waarbij het vooral om haar uiterlijk draait, speelt in Le mépris (De verachting) een psychologische rol. De film toont de totstandkoming van een moderne verfilming van het Odyssee-verhaal, maar gaat eigenlijk over de traditionele clash tussen het commerciële Amerika en het artistieke Europa.

Paul Laval is een scenarioschrijver, sinds enige tijd getrouwd met Camille. Aan het begin van de film houden ze van elkaar, aan het eind is de liefde van Camille veranderd in Mépris; verachting, misprijzen. Naar de oorzaken daarvan mag de kijker zelf op zoek gaan. Wel worden er enkele mogelijke oorzaken benoemd. Het grootste gegeven is dat Paul een scenario moet gaan bewerken van een Amerikaanse filmproducent. Deze wil een moderne versie van de Odyssee van Homerus draaien, en had daar de hulp voor ingeroepen van regisseur Fritz Lang (gespeeld door Fritz Lang himself). De producent, Jack Palance, is echter niet tevreden over de eerste resultaten van Lang, en wil dat Paul Laval het scenario herschrijft met minder kunstzinnige elementen. Deze ontwikkelingen zijn echter slechts de achtergrond voor talloze discussies tussen Lang, Laval en Palance over de Odyssee, over films, over literatuur, en talloze discussies tussen Paul en Camille over hun liefde.

In deze discussies herken je de hand van Godard zelf, die in zijn andere films ook geregeld schermt met referenties naar muziek, cinema en literatuur. Nu mag hij deze stijl doorvoeren in een grotere film, maar dit heeft hem wel wat concessies gekost. Zo was Godard gewend om zonder script of met zo weinig mogelijk script een film te maken, het liefste bedacht hij ter plekke wat de acteurs moesten zeggen. Voor Le mépris was een script onontbeerlijk, de acteurs en de producenten vereisten dit min of meer. Wel schijnt het zo te zijn dat Godard zoveel mogelijk weer probeerde af te wijken van het geschrevene, wat weer tot irritaties leidde op de filmset, vooral tussen hem en de Amerikaanse acteur Jeremy Prokosch, die Jack Palance speelt.

Wat maakt dat Le mépris door veel mensen in het rijtje favoriete films wordt geplaatst? Het is in de eerste plaats de interessante confrontatie tussen Hollywood en Europa, in een tijd dat Hollywood wat op zijn gat lag, en er werd nagedacht over de waarde van kunst en de vraag of het publiek wel op kunstfilms zat te wachten. Het is ook de sfeer van de film. Het verhaal speelt zich af in een zwoele Zuid-Europese setting, voor een deel in de omgeving van Capri, tegen de diepblauwe achtergrond van de Middellandse zee. Verder is er nog een prachtige majestueuze soundtrack van Georges Delerue die de sfeer van de film versterkt.

Maar het belangrijkste is misschien nog wel dat we hier Godard zelf aan het werk zien in zijn eigen wereld. Hij maakt een film over het maken van films, en kan dus veel van zijn eigen ervaringen er in kwijt. Frappant is dan ook wel dat hij zelf de aftiteling voorleest aan het begin van de film, en dat hij op het laatst nog even in beeld te zien is op de filmset van de Odyssee als de assistent van regisseur Fritz Lang. En daarbij komt dus de zeldzaam diepe rol van Brigitte Bardot. Dat de cinefiel in een verantwoorde film de knappe gestalte van misschien wel de mooiste vrouw allertijden mag bewonderen, speelt ongetwijfeld ook mee in de nog altijd voortdurende populariteit van deze film.