Beschrijving

Na het succes van zijn eerste film, Le silence de la mer, kwam regisseur Jean-Pierre Melville in 1950 met de bewerking van de bekendste roman van de Franse schrijver Jean Cocteau, Les enfants terribles. Cocteau werkte zelf ook mee aan de film, en de meningen zijn verdeeld over wie uiteindelijk de grootste invloed op het eindproduct had. Het bijzondere aan de film is dat de combinatie Melville en Cocteau niet voor de hand lag. De eerste zou vooral bekend worden met zijn misdaadfilms, en kenmerkte zich door een eenvoudige manier van filmen, ontdaan van alle franje die veel filmmakers uit die tijd hadden. Cocteau daarentegen had nauwe banden met het surrealisme van Luis Buñuel en Salvador Dali. Zijn nadruk op fantasie en droomwereld lijkt onverenigbaar met Melvilles realisme. Je zou kunnen zeggen dat deze spanning tussen de regisseur en de schrijver ook aan de basis van de film staat, en er zelfs in tot uiting komt.

De film vertelt het verhaal van Paul en Elisabeth, broer en zus. Paul is zwak van gestel, passief en beïnvloedbaar. Hij raakt gewond bij een sneeuwbalgevecht en moet van de dokter rust houden. Elisabeth is bazig, dominant, en bemoeizuchtig. Als broer en zus zijn ze als water en olie, maar ook ‘twee ledematen aan hetzelfde lichaam’. In de beschermde omgeving van hun gedeelde kamer zitten ze elkaar nauw op de huid, ze vechten met elkaar en ze slapen naast elkaar, als twee puberende kinderen, en terwijl de wereld om hen heen verandert, verandert hun relatie niet. Maar Paul blijft tegelijk met zijn hoofd bij een jongen van school, die alles is wat hij niet is, en alles doet wat hij niet doet. Wanneer hij kennis maakt met Agathe, die als twee druppels op deze jongen lijkt, wakkert dat een onbeheersbare liefde in hem aan, iets wat Elisabeth op haar beurt moeilijk kan verkroppen.

Toen Les enfants terribles in 1950 uitkwam, werd de film zwaar bekritiseerd vanwege de ogenschijnlijk incestueuze relatie tussen de twee protagonisten. Hoewel zoiets nergens op scherm getoond wordt, hoogstens gesuggereerd, droeg deze controverse wel bij aan de bekendheid van de film. Ook vermeende homo-erotische verwijzingen waren koren op de molen van de critici, zeker omdat Cocteau op dat gebied ook niet van onbesproken gedrag bleek. Wat de bekendheid van de film echter vooral ten goede kwam, was de lof van de regisseurs die later de Nouvelle Vague op gang zouden brengen. François Truffaut zei over Les enfants terribles dat het beste boek van Cocteau de beste film van Melville geworden was. Regisseur Jean-Pierre Melville was dan ook een duidelijke voorloper van de Nouvelle Vague: hij filmde meestal op lokatie, met goedkope apparatuur, liet de muziek (hier Bach en Vivaldi) een eigen rol spelen en niet slechts ondersteunen, en speelde veel met de acteurs en de camera. Zoals de acteurs hier recht en in close-up in de camera kijken, zou ook Jean-Luc Godard zijn acteurs in de camera laten kijken.

Les enfants terribles is een interessant tijdsdocument, en geeft een indringend portret van een obsessieve, fatale relatie tussen een broer en zus. De film moet vooral gezien worden in het licht van de jaren ’50, maar biedt ook vandaag de dag nog genoeg stof om over na te denken. Enige bekendheid met Cocteau, Melville en de Franse filmgeschiedenis is daarbij echter wel noodzakelijk. Wie goed oplet ziet de beide heren zelfs nog even in de film voorbij flitsen.