Beschrijving

De grootste films zijn vaak gemaakt naar aanleiding van de kleinste verhalen. Ook À l’origine neemt zo’n klein verhaal als vertrekpunt. Regisseur Xavier Giannoli maakte zijn film naar aanleiding van een fait divers dat hij in de krant las. Een oplichter gaf zich uit voor een bouwopzichter en onder zijn leiding werd midden in een weiland een stuk autosnelweg gebouwd. Hij nam tientallen werkmensen in dienst en lichtte verscheidene leveranciers op. In de verfilming wordt ongeveer dat verhaal verteld, met een hoofdrol voor acteur François Cluzet (Ne le dis à personne). De film werd genomineerd voor elf Césars, enkel de nominatie voor beste actrice in een bijrol werd verzilverd.

Paul (François Cluzet) is een kleine crimineel die heel Frankrijk doorreist en op een slimme manier duur gereedschap steelt bij grote bouwprojecten. Op een dag besteelt hij een vriend, Abel (Gérard Depardieu), waarna hij aankomt in een stadje ergens in Noord-Frankrijk. Hij geeft zich uit als Philippe Miller, iemand van een bouwonderneming, die twee jaar eerder in de omgeving op het punt stond een snelweg aan te leggen. Toen ging het niet door omdat het project de leefomgeving van een aantal kevers bedreigde. Van het een komt het ander, de bevolking ziet hem als iemand die het bouwproject weer nieuw leven in komt blazen en hij krijgt van alle kanten hulp en geld toegestopt. De inwoners van het stadje hopen dat hij de plaatselijke economie er bovenop kan helpen. Ze zijn weinig kritisch en gaan er van uit dat Paul alles wel op orde heeft. De eerste rekeningen weet hij te betalen met hulp van krediet van een lokale bank en hij sluit vriendschap met de burgemeester (Emmanuelle Devos). Natuurlijk raakt hij er veel te diep in betrokken en moet het op een gegeven moment fout gaan. Maar hoe meer het stuk snelweg zijn voltooiing nadert, hoe meer hij het idee krijgt eindelijk iemand te zijn.

À l’origine heeft een uiterst fascinerende kant. Hoe kan het dat een hele gemeenschap achter een man aangaat en hem direct op zijn woord vertrouwt? Giannoli maakt inzichtelijk dat vooral eigenbelang hen drijft: ze worden er immers allemaal beter van. En als de eerste werkdagen goed verlopen en het salaris gewoon uitbetaald wordt, wie zal er dan twijfelen aan de woorden van de buitenstaander? De regisseur plaatst zich met zijn film in een traditie van films over de economische en sociale realiteit in Frankrijk, zoals bijvoorbeeld ook Laurent Cantets Ressources Humaines en, iets absurdistischer, Louise-Michel van Gustave de Kervern en Benoît Delépine. In Giannoli’s film blijft het echter niet bij een eendimensionaal portret, hij zoekt ook duidelijk de spanning op door de hele film te benaderen als een soort thriller. Constant sluimert op de achtergrond de vraag wanneer Pauls bedrog dan eindelijk eens opgemerkt zal worden.

Een echt grote film wordt dit kleine verhaal niet, maar À l’origine ontstijgt in elk geval de middelmaat dankzij zowel Giannoli’s strakke regie als Cluzets ingetogen acteerwerk. De film neemt iets te lang de tijd om het portret van deze bijzondere man te schetsen. De huidige duur, 2 uur en 10 minuten, is al een ingekorte versie: bij de eerste vertoningen op het filmfestival van Cannes duurde de film nog zo’n 25 minuten langer. Die lange duur zorgt ervoor dat de film iets aan scherpte mist. Ondanks dat is de film zeker door de kracht van het bijzondere verhaal en de geloofwaardige rollen een niet te missen film.