Beschrijving

André Téchiné wordt momenteel beschouwd als een van Frankrijks betere regisseurs. Hij heeft inmiddels een oeuvre opgebouwd van zo’n twintig films die vooral door filmcritici goed ontvangen werden. Met La fille du RER maakte hij een film over iets dat in Nederland slechts een fait divers was maar in Frankrijk grote ophef veroorzaakte. In juli 2004 verklaarde een jonge vrouw in de metro in Parijs te zijn aangerand en mishandeld door een groep allochtonen met antisemitische motieven. Deze verklaring werd uitgebreid in de landelijke media behandeld en leidde tot uitvoerige en emotionele discussies. Slechts een paar dagen later trok de vrouw haar verklaring echter weer in, en vertelde ze dat ze alles had verzonnen. Toneelschrijver Jean-Marie Bresset maakte een theaterstuk met de titel RER over deze gebeurtenis, en hij werkte ook mee aan het op dit stuk gebaseerde scenario voor de film.

Jeanne (Émilie Duquenne) woont samen met haar moeder Louise (Catherine Deneuve) in een Parijse buitenwijk, vlakbij een metrolijn. Ze is klaar met haar opleiding, en al enige tijd op zoek naar een baan. Maar ook weer niet zo erg hard, getuige haar CV met spelfouten. Haar moeder helpt haar op weg door haar bij een oude jeugdvriend aan te bevelen, en even werkt ze als secretaresse op een advocatenkantoor bij de Joodse advocaat Samuel Bleistein. Maar dan maakt ze kennis met Franck, een jonge worstelaar. Ze laat alles achter om bij hem te kunnen zijn, en samen nemen ze een baantje aan waarbij ze een opslagpand vol met elektronica moeten bewaken. Dat aan deze zaak een luchtje zit is voor iedereen duidelijk, maar niet voor de twee geliefden. In de nasleep van haar relatie met Franck en als een schreeuw om hulp verzint Jeanne de leugen die heel Frankrijk enige tijd in de ban zou houden.

La fille du RER neemt de affaire duidelijk als aanleiding, maar eigenlijk gaat de film er niet over. Téchiné beantwoordt namelijk geen lastige vragen over racisme, antisemitisme en vreemdelingenpolitiek en hij gaat zelfs niet in op de invloed en verantwoordelijkheid van de media, die stonden te springen om het nieuws groter te maken dan het was. Hij wil vooral de persoonlijke geheimen en irrationele trekken van het hoofdpersonage laten zien. Téchiné laat niet zien waarom ze tot haar verklaring over gaat, hij toont wel de pijn en het verdriet die tot de verklaring leiden.

De film is opgebouwd uit twee delen, het eerste deel draagt de titel ‘omstandigheden’ en het tweede deel de titel ‘consequenties’. Ook hieruit blijkt dat het Téchiné niet om het moment zelf gaat, maar om wat er nu eigenlijk gebeurt in het leven van Jeanne. En dan gaat het om details als een oogopslag, een aanraking, een ontmoeting. Daarmee weet hij een spanning op te bouwen die, hoewel er niet veel gebeurt, toch zinderend en sensueel is.

La fille du RER is ten diepste een film over volwassen worden, een film over hoe een puber deel uit gaat maken van de maatschappij. Zijdelings, maar expliciet, wordt dat in beeld gebracht door het verhaal van Nathan, de kleinzoon van de Joodse advocaat. Ook hij heeft een belangrijke rol, en dan vooral als slachtoffer van een relationeel spel tussen zijn vader en moeder. Maar precies zoals Jeanne op het eind van de film zelf op zoek gaat naar een baan en zo deel uit gaat maken van het collectief, de maatschappij, zo gaat ook Nathan door zijn Bar mitswa tot de grote groep volwassenen behoren.

Téchiné’s film is een intelligente film, die hier en daar iets teveel in het midden laat. Tussen zoveel verhaallijnen en thema’s is het voor de kijker zoeken naar enige binding met de personages.