Beschrijving

De latere Nobelprijswinnaar François Mauriac publiceerde in 1927 een van zijn bekendere romans, Thérèse Desqueyroux. Een keer eerder, in 1962, werd dit boek verfilmd. Het was de Franse regisseur Georges Franju – vooral bekend vanwege zijn horrorfilms – die de roman naar het grote scherm bracht, met rollen voor onder andere Emmanuelle Riva en Philippep Noiret. Regisseur Claude Miller had al langer op zijn verlanglijstje staan om een film te maken van het boek van Mauriac. Al snel werd duidelijk dat dit misschien wel eens zijn laatste film zou kunnen zijn. Miller kreeg namelijk kanker en moest tijdens de opnames geregeld naar het ziekenhuis voor de behandeling. In april 2012, kort voor de première van zijn film, overleed Miller op 70-jarige leeftijd. Deels als eerbetoon sloot zijn film het festival van Cannes af.

De film vertelt in grote lijnen het verhaal van de roman. De wijze waarop is licht aangepast. In de roman wordt alles in een flashback verteld, Miller hanteert voor zijn film een chronologische weergave. Een hoofdrol is er voor Audrey Tautou (Amélie), die in de huis kruipt van Thérèse, een jonge vrouw uit de provincie. Ze is erfgenaam van een grootgrondbezitter in de zuid-westelijke regio Les Landes, onder Bordeaux. In die tijd was er in de kringen van de gegoede burgerij geen grote ruimte voor romantiek: Thérèse wordt dan ook uitgehuwelijkt aan de buurman, Bernard, met wie ze het op zich best kan vinden. Innerlijk voelt ze zich echter een vrijgevochten jongedame, met ideeën die niet helemaal stroken met hoe het er in de praktijk aan toe gaat. Ze is een soort feministe avant-la-lettre en stoort zich steeds meer aan wat haar lot lijkt. De verveling slaat toe. Thérèse raakt na het huwelijk snel zwanger, en wat andere vrouwen misschien als een bijzondere tijd ervaren, ervaart zij op een heel andere manier.

De intelligente jonge vrouw raakt langzamerhand in een depressie en dat laat ook haar volgende stap voor een deel verklaren. Ze ontdekt dat het medicijn dat haar man Bernard dagelijks slikt gif bevat. Geleidelijk voert ze de dosis hiervan op door het heimelijk in zijn water te doen. Na bijna te zijn overleden aan een overdosis komt Thérèse’s rol hierin in de openbaarheid. Dan wacht haar de ultieme vernedering. Haar man laat haar vrijuit gaan, maar in ruil daarvoor wordt ze weggestopt, haar vrijheid aan banden gelegd. Alles om de goede naam van de familie in stand te houden.

De thematiek van Thérèse Desqueyroux doet wel wat denken aan die van Madame Bovary, een andere roman over een vrijgevochten vrouw die in een mannelijke samenleving haar eigen weg wil gaan. Millers verfilming is behoorlijk traditioneel, anders dan het boek zelf. Waar het boek een complexere opbouw kent, levert Miller een rechttoe rechtaan film. Het voordeel hiervan is dat hij relatief veel aandacht kan besteden aan de ontwikkeling van de karakters. Hij neemt echter af en toe wel wat grote sprongen in de tijd om het verhaal behapbaar te maken. Toch werkt zijn vertelstructuur, ook mede dankzij de sterke vertolkingen van met name Audrey Tautou en Claude Lellouch. Tautou lijkt volledig op haar plek in de film. Eerder zagen we haar al in vergelijkbare rol van sterke vrouw, in de film over Coco Chanel. Ze brengt in haar rollen vaak een soort van mysterieuze ongenaakbaarheid: op het eerste gezicht is ze wat afstandelijk, maar je voelt aan dat er meer in zit, de drang naar vrijheid en de wil om haar boeien af te gooien. Of dat uiteindelijk lukt zal ik niet verklappen, daarvoor moet je de film gaan zien.

Is Thérèse Desqueyroux de film waarmee we regisseur Claude Miller zullen herinneren? Waarschijnlijk niet, daarvoor heeft hij een aantal meer gedenkwaardige films gemaakt (zoals bijvoorbeeld Garde à vue en La petite Lili). Tegelijk is het wel een film die perfect past in zijn filmografie. Een klassiek verhaal, boeiend en gedegen verteld, misschien zonder poespas en grote verrassingen, maar wel met oog voor detail. Een film ook die uitnodigt om de eerdere films van Miller nog eens uit de kast te halen.